İdrar ve Özellikleri

[melleseferi]

İdrar ve Özellikleri

Görünüm: Normal idrar içindeki ürokromdan dolayı açık sarı renktedir. İdrarın konsantrasyonunun artması ile renk daha koyulaşır. Çeşitli ilaçlarla diğer patolojik metabolitler, idrarda renk değişikliklerine ve değişik kokulara sebep olabilir .

İdrarın Özgül Ağırlığı ( dansite)
Sıvıların özgül ağırlığı, o sıvının ağırlığının, aynı volümdeki distile suyun ağırlığının oranına eşittir. İdrarın dansitesi normal böbrek fonksiyonunda 1003’ten 1030’a kadar değişiklik gösterir. İdrardaki çözünen solütleri yansıtan osmolalite kavramı ile idrar dansitesi arasında çok yakın ilişki mevcuttur. İdrarın dansitesi 1001 iken osmolalite 30 mOsm/kg, dansite 1030 iken osmolalite 1200 mOsm/kg civarındadır. Kanın osmolalitesi 285-310 mOsm/kg arasında değişebilir, yaklaşık 300 mOsm/kg dır. İdrarın osmolalitesinin kanın osmolalitesine yakın olduğu zaman izostenüriden söz edilir.
O durumda idrar dansitesi de 1010 civarındadır. Eğer idrarda glikoz, protein veya radyo kontrast madde bulunuyorsa idrarın dansitesi rolatif olarak yükselir. Bu durumlarda osmolaliteyi tayin etmek doğru sonuca erişmenin en iyi yoludur. İdrarın özgül ağırlığı (dansitesi) nin tayini için 3 metot mevcuttur.
1-Hidrometre: Bu ölçüm için hidrometrenin bulunduğu tüpte veya kavanozda aletin yüzeceği kadar yeterli idrar ve hidrometrenin içerisinde idrarın ısısını ölçebilecek termometre olmalıdır. Kalibrasyon ısıya göre yapılır.
2-Refrakrometre ile bir damla idrardan, dansitesi ile refrakter indeks arasındaki ilişki ile dansite tayin edilir.
3-Dipstick yöntemi ile dansite tayin edilir.
Osmolite tayininde osmometre kullanılır. İdrarın donma noktasının tayin edilmesi ile osmolalitesi belirlenir. Bilim dalımızda her tür biyolojik sıvılarda osmolaliteyi tayin edebilen osmometre cihazı bulunmaktadır. İdrarın konsantre olup olmadığını tayin etmek için idrar dansitesine bakılır. Hipergliseminin eşlik ettiği solüt diürezinde, diüretik tedavide ve üriner obstrüksiyonun açılmasından sonra idrar izostenüriktir.
Yani osmolalitesi yaklaşık 300 mOsm/kg civarındadır. Aşırı hidrasyon ve diyabetes mellitusta idrar dansitesi 1004 veya daha düşüktür. Proteinüri, glikozüri veya iyodlu kontrast madde alımı yoksa ve idrar dansitesi 1018 veya daha yukarı ise böbreklerin konsantrasyon yeteneği korunuyor demektir.
İdrar tetkikinde “dipstick” yöntemi birçok kolaylık getirmiştir. “Daldırma çubuk” yöntemi diyebileceğimiz bu metotla idrarda protein, glikoz, keton cisimcikleri, hematuri , lökositesteraz tayini ile lökositüriyi, nitrit tayini ile de üriner infeksiyonu belirleyebiliriz. İdrara batırılan çubuktaki renk değişikliklerinin çizelgedeki renklerle karşılaştırmak sureti ile tetkik tamamlanır. Ancak mutlaka idrar mikroskopisinin yapılması gerekir. Dipstick yöntemi ile idrarda kan reaksiyonunun pozitif olması hemoglobinüri ve miyoglobulinüride de oluşur. Hematüri diyebilmek için mikroskopide eritrositlerin görülmesi gerekir.
İdrar PH
İdrar pH sı 4.5-8 arasında değişiklik gösterir. Ancak genellikle 5 ile 6.5 arasında seyreder. Yemek sonrası alkali olmaya meyillidir. Gece açlığından sonra idrar pH sı asitleşmeye başlar. İdrar pH sının gün içinde değişiklik göstermesi böbrek taşlarının oluşmasını önleyebilmektedir.
Asit idrarda ürik asit ve sistinin eriyebilirliği azalırken, alkali idrarda ise kalsiyum karbonat, kalsiyum fosfat, amonyum fosfatın eriyebilmesi azalmaktadır. İdrar pH sı tayini taze idrarda yapılmalıdır. Değerlendirme pH çubuklarının idrara daldırılması ile oluşan renk değişiklikleri ile yapılır. Beklemiş idrarda üreyen bakterilerinin etkisi ile üre parçalanması ve CO2 kaybı ile pH yükselir. İdrarda glikoz mevcudiyetinde glikozun bakterilerin etkileri ile yapısının bozulması ile ortaya çıkan organik asit oluşumu ile pH daha da asite kayar .alıntı